Thiên Sầu Vạn Cổ Vầng Trăng Buồn

Bình thơ Giang Hoa và Lu Hà

Khắc Khoải….

Dẫu vạn niềm đau lấp khoảng mờ

Muôn nghìn nỗi khổ mộng hoài ngơ

Tình chan thắm đượm nhưng mà ngỡ

Nghĩa hết nồng ươm lại chẳng ngờ

Mệt mỏi trăng nằm xuôi bóng lỡ

Âu sầu gió đuổi ngược dòng tơ

Tàn canh chợt thấy lòng tan vỡ

Cõi lạnh thềm hoang khắc khoải chờ ...

08.06.2016 Giang Hoa

Trăng Thu Buồn

họa thơ Giang Hoa: Khắc Khoải

Vườn thanh rầu rĩ giọt sương mờ

Ảm đạm thu rơi tiếc ngẩn ngơ

Lòng đã đi rồi bao mộng tưởng

Dạ còn để lại chút tình ngờ

Xót xa nối lại dây đàn đứt

Ai oán chôn vùi sợi chỉ tơ

Đom đóm lập lòe buồn ảo não

Gót sen thơ thẩn ánh trăng chờ…

8.6.2016 Lu Hà

Thơ đường đến nay với tôi vẫn là đề tài hắc búa nhất, mặc dù tôi đã sáng tác rất khiêm tốn, rất hạn chế so với các thể khác mà cũng chỉ được  vỏn vẹn khoảng hơn 500 bài đường thi thôi. Tôi thích thơ lục bát, song thất lục bát, thơ mới 7 chữ, 8 chữ hay 5 chữ, chứ cái anh thơ đường này tôi rất ngại. Các thể khác phù hợp với tâm hồn bay bổng phiêu diêu của tôi đắm chìm nơi sông tình bể ái. Từ lâu tôi rất ngại làm thơ đường, lúc đầu mới học thì ham, sau lại say mệ làm thơ tình ái, khuân khổ thơ đường thì lại qúa gò bó. Ai đó mới chỉ có thuộc mấy bảng niêm luật, ngũ độ thanh, cổ phong, cách tân thôi chưa đủ nếu anh thiếu khẩu khí có duyên với thơ đường. Nhất là họa thơ người khác, thơ người ta làm âm điệu hình ảnh tượng trưng thanh thoát, phong phú mượt mà ngon ngọt như củ khoai nướng thơm tho, khi qua tay mình không khéo họa thành củ khoai hà, mình lại cố gò ép chữ nghĩa, bóp méo bôi nhọ nham nhở vào bài thơ xuớng của người ta mà cứ tưởng rằng: mình tài ba sáng tạo lắm thì thật chán ngán vô cùng. Thơ lên Facebook gía trị không phải bằng cái like của những người không hiểu biết dốt nát sống bằng cảm thích a dua hồ hởi hới mưng dù có thi nhau ngâm nga chỉ là một trò hề lố bịch mà thôi của đám người cuồng nộ háo danh quen thói mặc áo thụng vái nhau. Cứ vừa lỗ tai mình nôm na mách qué dễ hiễu, lai nhai nhúm chữ chữ nghĩa sáo rỗng phù hợp với trình độ kém cỏi trí tưởng tượng nông choẹt của mình thì mình mới khoái mới hâm mộ. Nói đến thơ đuờng tôi nhớ đến Lý Bạch, Đỗ Phủ, Nguyễn Du, Hồ Xuân Huơng và Bạch Cư Dị là những bậc thày mẫu mực thiên thu vạn cổ lưu truyền.

Trung Thu Nguyệt của Bạch Cư Dị

Vạn lý thanh quang bất khả ty,

Thiên sầu ích hận nhiễu thiên nhai.

Thuỳ nhân lũng ngoại cửu chinh thú,

Hà xứ đình tiền tân biệt ly.

Thất sủng cố cơ quy viện dạ,

Một phiên lão tướng thướng lâu thì.

Chiếu tha kỷ hứa nhân trường đoạn,

Ngọc thố ngân thiềm viễn bất tri.

Bản dịch của Tản Đà:

Bóng đâu? Trong sáng vô ngần!

Sầu thêm, giận đắm cõi trần khắp nơi.

Đóng lâu đồn thú kia ai,

Biệt ly buổi mới đâu người trước sân?

Canh khuya, ai đó phi tần,

Vua không yêu nữa tần ngần về cung.

Biên thành thế giữ không xong,

Bạc đầu, ông tướng thong dong lên chòi.

Soi cho đứt ruột bao người,

Thiềm thừ, ngọc thỏ trên trời biết chi!

Lê Nguyễn Lư dịch lại cũng bằng thơ đường rất hay:

Muôn dặm trăng trong sáng tuyệt vời

Sầu chan hận chứa khắp muôn nơi

Đồn xa đóng giữ kìa bao kẻ

Sân trước chia ly ấy mấy nơi.

Lão tướng lên lầu khi thất trận

Cung phi về viện lúc vua lơi

Soi cho đứt ruột bao người thế

Cóc thỏ mù xa há biết đời !

Nay đọc bài thi đuờng của Giang Hoa. Bỗng nhiên tôi thấy lòng mình cũng nôn nao se thắt lại. Cảm hứng trào dâng khi ngẫm nghĩ về kiếp phận nguời hồng nhan bạc mệnh, tả cảnh dạo chơi trong vườn lúc đêm trăng thu để miêu tả tâm trạng người cô phụ. Giang Hoa gọi tiêu đề là: " Khắc Khoải..." còn tôi họa lại là: " Trăng Thu Buồn "

Giang Hoa:

“Dẫu vạn niềm đau lấp khoảng mờ

Muôn nghìn nỗi khổ mộng hoài ngơ“

Lu Hà:

“ Vườn thanh rầu rĩ giọt sương mờ

Ảm đạm thu rơi tiếc ngẩn ngơ"

Vạn niềm đau nghìn nỗi khổ vùi lấp sao hết một khoảng trống vắng đơn côi lẻ loi mịt mờ dưới ánh trăng thu, lệ chảy châu sa hòa lẫn trong sương nhạt nhòa nuối tiếc ngẩn ngơ tuổi ngọc trăng tròn. Than ôi cho kiếp bồ liễu quần thoa nếu vì bát cơm manh áo xóa đói giảm nghèo làm dâu xứ người xa lạ.

Phận Gái Hồng Nhan

viết tặng Vũ Kim Ngân

Năm mười bảy tuổi em đi

Nhìn theo cha mẹ thầm thì con ơi!

Cánh chim lạc lối chân trời

Bâng khuâng xứ lạ rã rời non sông

Tưởng đâu ân ái vợ chồng

Sang ngang đứt sợi tơ hồng trời trao

Ngậm ngùi giọt lệ tuôn trào

Nấm mồ cỏ dại má đào tang gia

Bướm xuân cam chịu hoa gìa

Đồi thông gió hú đầm đìa hạt sương

Ngẫm mình thân gái dặm trường

Trông chòm mây bạc quê hương xa vời

Thuyền em bão tố dưới trời

Bọt bèo kiếp phận mảnh đời buồn trôi

Đá vàng em đã mất rồi

Tình yêu tan nát đơn côi lạc loài

Chất chồng gánh nặng đôi vai

Mảnh mai bồ liễu trần ai phũ phàng

Đắng cay bến mộng cung hằng

Đôi bờ trong đục lỡ làng tuổi xuân

Bơ vơ mấy bận trăng tuần

Đông về gió Sở mây Tần tàn phai

Phòng the giá lạnh canh dài

Ngoài sân nức nở nguyệt đài liễu buông

Dế ca đàn hạc mênh mông

Tim em trống trải cánh đồng cỏ dâu

Thương ai ngồi dưới chân cầu

Hai thân rầu rĩ mái đầu bạc phơ!

16.1.2015 Lu Hà

Giang Hoa:

“ Tình chan thắm đượm nhưng mà ngỡ

Nghĩa hết nồng ươm lại chẳng ngờ“

Lu Hà:

“ Lòng đã đi rồi bao mộng tưởng

Dạ còn để lại chút tình ngờ“

Tình yêu là gì mà con người ta trên cõi đời này khổ vậy? Tình chan thắm mà còn bỡ ngỡ, nghĩa hết lửa lòng nguội tàn uơm lại hồi sinh bao hy vọng mộng tưởng, một chút tình thừa đầy ngờ vực. Than ôi cho kiếp con tằm nhả tơ...

Tình Yêu Là Gì?

Yêu là mất linh hồn một nửa

Còn nưả kia tỉnh táo làm người

Khi yêu mà phải thiệt thòi

Dở khôn dở dại bồi hồi nôn nao

Yêu tha thiết làm sao cưỡng lại

Trái tim côi tê tái mảnh hồn

Đợi chờ xao xuyến nụ hôn

Băn khoăn khắc khoải bồn chồn ngẩn ngơ

Cũng có lúc bơ phờ mệt mỏi

Bởi tình yêu đắm đuối hẹp hòi

Tương lai mờ mịt xa xôi

Thân tàn ma dại cuộc đời khổ đau

Yêu chan chứa thêu thùa ngây ngất

Ruợu bồ đào ánh mắt của ai

Tiên nga tấu nhạc bên tai

Mưa ngàn sóng dội phôi phai trăng ngà

Yêu cho lắm ghét nhau cũng lắm

Lòng hận thù ảm đạm thiên thu

Dìm nhau trong cõi mù sa

Hồn ma tức tưởi la đà trời mây

Yêu là để đắng cay tủi nhục

Chịu âm thầm tan tác điệu cười

Mà sao chẳng nói nên lời

Vùng vằng giận dỗi suốt đời chẳng quên

Kià những kẻ thuyền quyên quân tử

Chữ tình yêu khó hiểu làm sao

Mộng hồn ta cứ lao đao

Canh khuya trằn trọc nghẹn ngào thở than...

Cõi trần thế gian nan khổ tận

Vướng vào yêu lận đận cho đời

Phù du trôi nổi chơi vơi

Không yêu cũng khổ lẻ loi lạc loài...!

27.10.2012 Lu Hà

Giang Hoa:

“Mệt mỏi trăng nằm xuôi bóng lỡ

Âu sầu gió đuổi ngược dòng tơ “

Lu Hà:

“Xót xa nối lại dây đàn đứt

Ai oán chôn vùi sợi chỉ tơ “

Mệt mỏi trăng nằm theo phương pháp miêu tả nhân cách hóa. Trăng cũng biết mệt mỏi như người sao? Dạ vâng, trăng có chị Hằng Nga vì hận người chồng bạc bẽo mà ngàn thu cung quế, nằm xuôi lỡ dở tình thế gian chỉ còn biết âu sầu đuổi theo gió ngược dòng thời gian trách Nguyệt Lão nhầm lẫn xe chỉ kết tơ với chàng Hậu Nghệ. Xót xa nối lại dây đàn, ai oán thiên sầu vạn cổ vùi lấp sợi chỉ hồng buộc cổ tay tạo nên cảnh phu thê ngang trái.

Ngày từ thời nhà Đuờng Đỗ Phủ đã dùng trăng để miêu tả tâm trạng người thiếu phụ cô phòng qua bài Nguyệt Dạ:

"Kim dạ Phu Châu nguyệt

Khuê trung chỉ độc khan

Dao liên tiểu nhi nữ

Vị giải ức Tràng An

Huơng vụ vân hoàn thấp

Thanh huy ngọc tỳ hàn

Hà thời ỷ hư hoảng

Song chiếu lệ ngân can "

Mấy ngàn năm sau, có cụ Tản Đà nhà ta dịch ra bằng thơ lục bát:

Đêm Trăng Sáng

"Châu Phu này lúc trăng soi

Buồng the đêm vắng riêng coi một mình

Đoái thương thơ dại đầu xanh

Tràng An chửa biết đem tình nhớ nhau

Sương sa thấm ướt mái đầu

Cánh tay ngọc trắng lạnh màu sáng trong

Bao giờ tựa bức màn không

Gương soi chung bóng lệ dòng dòng khô "

Giang Hoa:

“ Tàn canh chợt thấy lòng tan vỡ

Cõi lạnh thềm hoang khắc khoải chờ ...“

Lu Hà:

“ Đom đóm lập lòe buồn ảo não

Gót sen thơ thẩn ánh trăng chờ…”

Bảng giờ một ngày là 24 tiếng chia đều 12 con giáp, thường về đêm là 5 canh ngày 6 khắc. Mỗi canh khoảng 2 tiếng đồng hồ. Nữ sĩ Giang Hoa dùng chữ " tàn canh" tức là giờ dần khoảng 3 giờ đến 5 giờ sáng. Thời gian này cũng là lúc gà gáy sáng, một đêm thức trắng trằn trọc băn khoăn bao nỗi sầu tư thì cũng là lúc chợt ngô ra lòng mình tan vỡ, tình yêu hết hy vọng như ánh trăng vàng võ lay lắt bên thềm khắc khoải chờ...? Còn chờ đợi gì nữa khi Lu Hà mô ta chỉ thấy đom đóm bay lập lòe gót sen hồng thiếu phụ ảo não thơ thẩn dưới ánh trăng chơi mờ nhạt như thấy có linh hồn ma tàn lụi dần để chỉ một mối tình đã chết.

Thật là một đêm tha thẩn trong vườn với vầng trăng buồn thiên sầu vạn cổ.

Mô tả về cuộc tình tan vỡ tôi sực nhớ có chuyển dịch thơ Mai Hoài Thu hình như từ 8 chữ sang thơ song thất lục bát?

Đêm Buồn Thiếu Phụ

chuyển thể thơ Mai Hoài Thu: Tan Vỡ

Đêm! Đêm xuống, giọt sầu tê tái

Em mong anh trở lại một lần

Trong mơ hồn vẫn hân hoan

Vòng tay ôm chặt thật ngoan dạt dào...

Tình mình vẫn thuở nào say đắm

Trái tim yêu đằm thắm ngất ngây

Mà sao tan vỡ chua cay

Nỗi niềm cay đắng vơi đầy nỉ non...

Từng đêm xuống cô đơn buồn tủi

Chén lệ đầy mang nỗi thương đau

Đoạn trường dâu bể chìm sâu

Đời em mệt mỏi dãi dầu anh ơi!...

Duyên tình vỡ chơi vơi không lối

Thuyền lang thang không tuổi lênh đênh

Lẽ nào em đã nợ anh

Cánh hoa rơi rụng đầu xanh uá tàn...

Đêm tàn lụi hồn than tóc rối

Mộng tưởng hoang bóng tối mông lung

Thiên thần nhỏ lệ bao dung

Bờ môi khô lạnh trập trùng biển khơi...

Đêm hiu quạnh tả tơi mù mịt

Đêm cuả Thu da diết đợi chờ

Nhớ anh thổn thức bơ phờ

Dòng sông lặng lẽ hững hờ xa trôi

Thuyền mất lái không nơi bến đậu

Thèm bờ vai che chở cho em

Tìm đâu giây phút êm đềm

Cuồng điên giông tố màn đêm não nùng...!

9.6.2012 Lu Hà

Bình thơ ngày 8.6.2016 Lu Hà