Bình Giảng Thơ Lu Hà Do Thu Hà Diễn Ngâm Phần 123

 

Tài Mệnh Tương Đố

“Video 83“

 

Hồ Tôn Hiến là một ngã vô liêm sỉ đểu cáng nhất trong tập Tài Mệnh Tương Đố của tôi cũng như Truyện Kiều của cụ Nguyễn Du. Nghe nói Hồ  Cẩm Đào chủ tịch tiệm nước Tàu là cháu đời thứ 14 hay đời thứ 15 của Hồ Tôn Hiến.

 

Hồ Tôn Hiến nhiều lần mang quân đánh dẹp Oa khấu ở ven biển đông nam nhưng toàn thất bại. Sau đó họ Hồ dùng mưu kế của Từ Vị, chủ yếu chiêu hàng các đầu mục của Oa khấu, lập kế dụ hàng bắt được Uông Trực, Từ Hải, Trần Đông, Ma Diệp đem về kinh đô trị tội.

Minh Thế Tông nhân Hồ Tôn Hiến có công bắt được Uông Trực,  giết được Từ Hải, khen rằng Tôn Hiến một lòng vì nước, dốc lòng trung quân báo quốc, công lao không nhỏ, nên gia phong quan tước để khích lệ. Được thăng làm Thượng thư bộ Binh kiêm Đô sát viện hữu đô ngự sử.

 

Sau  này do mất Uông Trực và Từ Hải, các nhóm hải khấu nổi dậy quấy phá khắp nơi, giăng cờ báo thù, không ai còn nghe lời chiêu an nữa. Hóa ra họ Hồ lập mưu giết chết Từ Hải là cực kỳ ngu xuẩn. Triều đình khiển trách Hồ Tôn Hiến nặng nề. Thời điểm này, Hồ Tôn Hiến đã mất chỗ dựa trong triều do cha con Nghiêm Tung bị xử tội phản quốc. Dưới sự chỉ đạo của tân Thủ phụ Từ Giai, Cấp sự trung Nam Kinh là Lục Phụng Nghi dâng sớ tố cáo Hồ Tôn Hiến 10 trọng tội như tham nhũng quân lương, trưng lạm thuế khóa, cùng phe đảng với Nghiêm Tung... Do áp lực của nhiều đại thần vốn căm thù Nghiêm Tung. Cuối cùng Minh Thế Tông đành phải hạ lệnh bãi mọi chức vụ của Hồ Tôn Hiến, cho xuống làm thứ dân.

Hồ Tôn Hiến về quê được hai năm thì kẻ thân tín là La Long Văn người cùng quê với Từ Hải và quen biết nàng Kiều khi còn ở lầu xanh mắc tội, khi khám xét nhà thì quan ngự sử Uông Nhữ Chính phát hiện có bức thư của Hồ Tôn Hiến gửi La Long Văn gửi cho Nghiêm Thế Phan là con của Nghiêm Tung. Hồ Tôn Hiến bị bắt vào ngục lần thứ hai. Trong ngục, Hồ Tôn Hiến viết "Biện vu sớ" dâng lên hòng chạy tội, nhưng không có kết quả. Cuối cùng Hồ Tôn Hiến viết mấy dòng tuyệt mệnh rồi tự sát cũng chết không toàn thây như khi y đối xử với Từ Hải. Đúng là nhân quả báo ứng. Họ Hồ cũng chỉ hưởng dương được có 54 năm, rồi cũng chết nhăn răng ra như con chó thui ở trong tù. Từ Hải dù có chết đứng giữa trận tiền cũng không nhục nhã như cái chết của Hồ Tôn Hiến.

 

“Cuốc khắc khoải tiếng ve rầu rĩ

Hồn đỗ quyên rền rỉ tang thương

Sóng dâng cuồn cuộn thê lương

Khấu đầu van lạy khói hương nhạt màu

 

Đấng trượng phu dãi dầu sương gió

Dưới suối vàng nào có tha không?

Trăm năm chịu tiếng giết chồng

Háo danh phú quý má hồng là ta

 

Tham vàng ngọc mà ra nông nỗi

Cạn nghĩ suy tội lỗi đèo bồng

Thà rằng chết quách trên sông

Thư cưu trống mái ngóng trông sớm chiều

 

Còn dại dột lắm điều càn rỡ

Chê Hoàng Sào bợ đỡ hôn quân

Mắc mưu tặc tử gian thần

Kinh luân chi nữa luồn quần nữ nhi

 

Kiều nức nở thầm thì khấn bái

Tự trách mình tê tái quan san

Giờ lâu vật vã khóc than

Lính canh bước tới đốc quan gọi bà“

 

Hồ tôn Hiến là con dê già háo sắc, tham ăn tục uống, thô lỗ chứ kinh luân gồm tài quái gì? Hồ tiếc của trời nên cũng xơ múi với nàng Kiều vợ của kẻ thù.

 

Hồ Tôn Hiến ngất nga ngất ngưởng

Say chiến công tiệc thưởng tam quân

Ép Kiều chầu chực dưới màn

Lờ đờ lại bắt gảy đàn cho vui

 

Cung mưa gió sụt sùi dòng lệ

Bến thương đau kể lể nguồn cơn

Năm dây tứa máu tủi hờn

Một thiên bạc mệnh chập chờn bướm bay

 

Hồ cũng phải chau mày buồn bã

Mặt sắt càng bả lả ngất ngây

Nỗi niềm tâm sự riêng tây

Bôn ba đất khách đọa đầy tấm thân

 

Hồ càng ngắm bần thần ngơ ngẩn

Dương quý phi thơ thẩn lầu son

Nghe như chim hót véo von

Muôn sầu ngàn oán héo hon cõi lòng

 

Phận liễu bồ long đong thảm kịch

Hết Lâm Truy, Vô Tích, châu Thai

Ba sinh hương lửa lạc loài

Cánh hoa trầm gửi u hoài đáng thương“

 

 

 

Tài Mệnh Tương Đố

“Video 84“

 

“Quan tổng đốc xuống giường bế xốc

Năn nỉ nàng đòi cuộc truy hoan

Giăng màn hổ đói lăng loàn

Vu thần dào dạt mưa tràn hồ sâu

 

Kiều giãy giụa dòng châu lã chã

Buông xuôi tay vật vã tấm thân

Nõn nà chi mảnh hồng quần

Tiểu Lân cuốn chặt gốc phần dây tơ“

 

Tiểu Lân là vợ của  Bắc Tề thời Nam Bắc triều. Nàng có sắc đẹp và có tài đánh đàn, được nhà vua rất yêu chuộng. Bắc Tề suy vong, nhà vua băng hà. Tướng Ðường Ðại vương cảm mê nhan sắc và tài đánh đàn nên cưỡng bách nàng làm vợ. Hắn bảo nàng đánh đàn cho hắn thưởng thức. Y hệt như Hồ Tôn Hiến ép nàng Kiều đánh đàn cho hắn nghe.

 

Tiểu Lân đành buồn bã ôm đàn lên đánh, nhưng dây đàn bật đứt. Ðường Ðại vương có ý không bằng lòng, hỏi tại sao dây đàn đứt? Tiểu Lân cảm xúc bằng hai câu thơ để trả lời:

 “Muốn biết lòng đứt thế nào

 Cứ xem dây đàn trên gối“

 

Hồ Tôn Hiến là một quan Tổng đốc được mang danh trọng thần của triều đình, nhưng cũng là một tên lưu manh gian trá, đê mạt. Hắn nhu nhược, không dám xuất binh đối chiến với đại vương Từ Hải, lại còn cửa sau lo lót lễ vật quý phẩm, khuyến dụ lòng non nớt thơ ngây của Kiều chỉ muốn hòa bình, hắn mượn tay Kiều thuyết phục chiêu an Từ Hải. Nhưng khốn nạn thay, khi Từ Hải bỏ võ khí về với triều đình, thì Hồ Tôn Hiến lại âm mưu, bố trí phục binh bắn chết, thực là một hành động hạ đẳng không thể tha thứ được với lương tâm con người bình thường. Từ Hải là một tướng tài, về với Triều đình như hổ thêm cánh cho Minh hoàng đế.

 

Hồ Tôn Hiến cũng đểu giả đê tiện như tên Cao Cầu đời Tống vậy. Cao Cầu là một nhân vật thủ đoạn, nhờ đá cầu giỏi nên được hoàng đế nhà Tống khi đó là Tống Huy Tông trọng dụng, có quyền hành lớn trong triều, cuối cùng được phong chức thái úy trong triều đình nhà Tống. Cao Cầu là người có nhiều thù oán với Lâm Xung, Dương Chí, và rất nhiều hảo hán khác. Vì Tống Huy Tông một ông vua bất tài hèn nhát tham ăn mải chơi lại tin dùng Cao Cầu vốn dĩ là một thằng ở của nhà thi sĩ Tô Đông Pha. Tống Huy Tông bị quân Kim truy sát chạy té de bởi vì cho Cao Cầu nhiều quyền hành nắm cả quân đội mà chẳng hiểu gì về quân sự.  Giá như Tống Huy Tông loại bỏ Cao Cầu mà trọng dụng Tống Giang và các hảo hán anh hùng Lương Sơn Bạc thì đâu đến đại bại như vây? Cao Cầu giống như tên Tần Cối phản quốc làm tay sai cho quân Kim ám hại cha con nguyên soái Nhạc Phi.

 

Con người của một trọng thần đê mạt đó, trong tiệc hạ công, còn bày tỏ đểu giả, bắt Kiều đánh đàn hầu rượu, lại tẩn mẩn tán tỉnh hỏi Kiều sẽ tái giá với ai:

“Dây loan xin nối cầm lành cho ai?”

 

Dùng thủ đoạn hèn mọn giết chồng người ta.  Người chết rồi còn hỏi không biết còn định lấy ai làm chồng? Nói xa xôi, hay là thâm tâm hắn gợi ý Kiều, lấy hắn làm chồng? Thực là đểu cáng đê tiện. Nhưng Kiều đã nhẹ nhàng cho hắn biết; chồng nàng vừa chết oan, thân phận lạc loài đang có tang chồng, và nàng như cánh hoa tàn, tơ lòng đã đứt như sợi dây đàn của nàng Tiểu Lân ngày xưa đã đứt, thì còn mơ tưởng đến việc lấy chồng gì nữa. Hồ Tôn Hiến phải chăng là một tên Ðường Ðại vương? Vua Bắc Tề ngày xưa chết phải chăng là một Từ Hải ngày nay bị thảm sát? Kiều dùng điển rất sát.

 

Như cách mô tả của cụ Nguy ễn Du qua lời Kiều:

- "Trong mình nghĩ đã có người thác oan"

lời nói tuy vắn tắt nhưng ý rất thâm trầm để kết tội ác của Hồ Tôn Hiến. Một con người lừa bịp, háo sát, dối trá, thâm độc bất tài đớn hèn. Ðã xét kỹ, nghĩ kỹ mới biết mình lầm lạc để chồng bị thác oan vì tâm địa trá của một tên Tổng đốc trọng thần. Thế mà tên Tổng đốc trọng thần này còn hỏi người vợ đối phương goá bụa này đương cảnh tang khó về việc muốn lấy ai làm chồng, phải chăng một kẻ cực kỳ vô liêm sỉ!

 

Và, câu chua cay nhất đối với Hồ Tôn Hiến, là Kiều đã hạ lời cầu xin:

- "rộng thương còn mảnh hồng quần"

 Ở bên Tàu ngày xưa, phụ nữ sang trọng quý phái mặc váy hay quần màu hồng, chỉ chung cho phái yếu đào tơ. Kiều yêu cầu Hồ Tôn Hiến rộng lòng thương một phụ nữ như nàng, yếu đuối còn sống sót mà cho nàng về quê hương bằng những câu buốt ruột xé gan:

 "Hơi tàn được thấy gốc phần là may"

 Mới nghe qua tưởng đơn giản, nhưng thực râ đối với những người có tính trào lộng hẳn cho là có ngụ ý mỉa mai chua chát phỉ nhổ khinh miệt.

 

    Thực ra khi người đọc "Truyện Kiều" của cụ Nguyễn Du hay “Tài Mệnh Tương Đố của tôi”. Một bản thơ lục bát và một bản song thất lục bát  đã biết qua nhân vật Hồ Tôn Hiến, một vị Tổng đốc trọng thần nhưng chắc không được mấy người ưa, nếu không nói là thù ghét. Hành động của hắn hết sức bỉ  ổi đê tiện khiến mọi người đều khinh miệt, đều phân biệt rõ ràng thương và ghét, bạn và thù, chính nghĩa và phi nghĩa, lương tâm và và vô nhân đạo. Sau khi thỏa mãn nhục dục chán chê suốt cả 5 canh thì sáng hôm sau Hồ cảm thấy sợ bị mất uy tín với triều đình và thể diện với cấp dưới tả hữu xung quanh Hồ vội đá Kiều sang cho tên thổ quan cầm đầu một bộ lạc dân tộc thiểu số hưởng lại cái xái thừa của y.

 

Và chắc chắn Kiều sẽ không cam chịu nhục như vậy. Đang đường đường  là nhất phẩm phu nhân Nam Đình, mẫu nghi thiên hạ lại đi lấy một tên thổ quan ăn lông ở lá?

 

“Hồ Tôn Hiến nửa mơ nửa tỉnh

Con trâu già tích tịch hoài lang

Bình minh sực nhớ mơ màng

Ngẩn ngơ nuối tiếc thân nàng ca nhi

 

Nghĩ phương diện nhất nhì khanh tướng

Đặc sai còn dưới trướng tam quân

Triều đình nể trọng lão thần

Lại còn bách tính thảo dân trông vào

 

Ả vợ giặc son đào hương phấn

Lẽ nào ta nghĩ quẩn hay sao?

Xung quanh tả hữu xôn xao

Tính cho êm ả tiêu dao tháng ngày

 

Hồ đi lại chắp tay suy nghĩ

Lấy vợ người dị nghị thân ta

Tuyệt tình Hồ lệnh quan nha

Thuyền đưa nàng tới nẻo xa mịt mù

 

Bộ lạc trưởng gật gù thưởng lãm

Ban thưởng cho ai dám cãi lời

Xe tơ cay nghiệt hỡi trời

Kiệu hoa ép xuống chơi vơi bến bờ

 

Màn the rủ xác xơ cành liễu

Ngọn đèn khêu ai điếu xót xa

Hận người giăng bẫy lừa ta

Cả tin nàng mới sa đà vực sâu

 

Quân hèn ấy dễ đâu thắng nổi

Ngã bượm già ăn xổi ở thì

Dày vò hoa lại bỏ đi

Nàng càng ủ rũ đầm đìa giọt châu

 

Trăng vàng võ bóng câu ảo não

Người thổ quan vơ váo quàng xiên

Tóc xanh mơn mởn đào tiên

Ngót ba mươi tuổi hờn ghen đất trời

 

Không chịu nghe những lời Từ nói

Để bây giờ gán mối duyên hờ

Mênh mông một giải hoang xơ

Chập chờn sóng nước cá chờ mồi ăn“

 

15.12.2019 Lu Hà